Osteochondroza kręgosłupa jest wyniszczającą, przewlekłą zmianą chorobową krążków międzystawowych, układu mięśniowego i wiązek nerwowo-naczyniowych. Objawy osteochondrozy będą zależeć od uszkodzenia określonej części kręgosłupa.

Główne grupy objawów
Pierwsze objawy osteochondrozy nie są specyficzne i wiążą się z objawami współistniejących chorób. Rodzaje bólu zależą od czasu trwania choroby:
- faza ostra (do 2 tygodni);
- faza podostra (2–10 tygodni);
- faza przewlekła (ponad 10 tygodni).

Wysoka intensywność i ostry początek bólu są charakterystyczne dla ostrej fazy choroby. Gdy proces staje się przewlekły, ból schodzi na dalszy plan, a na pierwszy plan wysuwa się spadek aktywności ruchowej. Utrata zakresu i pełni ruchu wiąże się z powstawaniem przykurczów (zwężeń tkanki łącznej) w stawie.
Etapy osteochondrozy:
- Naruszenie struktury krążka międzykręgowego z różnych powodów. Powstają warunki wstępne traumatyzacji. Pacjent zaczyna odczuwać lekki dyskomfort.
- Zniszczenie elementów stawowych i zwężenie szpary stawowej. Pacjent skarży się na okresowe kłujące bóle pleców o niejasnej lokalizacji.
- Zniszczenie powierzchni stawowej z utworzeniem przepukliny i deformacją odcinka kręgosłupa. Ostry, słabo usuwalny, silny ból z wyraźną lokalizacją.
- Tworzenie się przykurczów. Pasma tkanki łącznej uniemożliwiają normalny ruch stawów. Bolący, długotrwały ból z okresami zaostrzeń.
Syndrom statyczny
Statyczne objawy osteochondrozy są związane z utratą funkcji podtrzymujących i amortyzujących kręgów. Główną funkcję podporową pełnią trzony kręgów i krążki międzykręgowe. Dodatkowe elementy stawu (więzadła, mięśnie) zapewniają wzmocnienie ramy.
Kiedy w trzonie kręgowym zachodzą zmiany, każde obciążenie mechaniczne prowadzi do jego uszkodzenia i deformacji. W przypadku utraty właściwości amortyzacyjnych na skutek uszkodzenia pojawiają się objawy szybkiego zmęczenia i sztywności mięśni.
Zniszczenie kręgów w skrajnym stopniu może prowadzić do złej postawy lub niemożności wykonywania niektórych ruchów (zgięcie, wyprost, obrót głowy).
Zespół neurologiczny
Integralną częścią osteochondrozy jest ucisk korzeni nerwowych sąsiadujących z dotkniętymi kręgami. W pierwszej kolejności dotknięte są tylne korzenie „motoryczne” rdzenia kręgowego, dlatego jako pierwsze pojawia się ból i upośledzona aktywność mięśni. W drugim etapie włączane są przednie „wrażliwe” korzenie.

Na początkowych etapach występują niewielkie objawy objawów ze strony układu nerwowego.
Główne objawy:
- Miejscowy zespół bólowy. Jeśli dotknięty jest obszar szyjny - ból szyjki macicy, jeśli dotknięty jest obszar lędźwiowy - lumbodynia. Podczas badania palpacyjnego ból objawia się bezpośrednim uciskiem na kręgosłup lub odruchową pobudliwością okolicy.
- W 40% przypadków można zaobserwować miejscowe napięcie mięśni (obrona) lub odwrotnie, niedociśnienie mięśni. Zjawisko to wiąże się albo z bezpośrednim zaangażowaniem określonej grupy mięśni w proces zapalny, albo z odruchowym podrażnieniem.
- Zaburzenia czucia (mrowienie, gęsia skórka). Pojawiają się znacznie później niż zespół bólowy.
- Bóle i zawroty głowy, zaburzenia wzroku i słuchu. Objawy te są związane z zaburzeniem przekazywania impulsów nerwowych do ośrodkowego układu nerwowego poprzez uciśnięte korzenie rdzenia kręgowego.

Wszelkie zaburzenia neurologiczne zależą od stopnia uszkodzenia.
Zespół naczyniowy
Zespół ten związany jest z brakiem dopływu krwi (niedokrwieniem) do korzeni i stopniowym zamykaniem (okluzją) tętnicy zasilającej.
Zespół ten ma szczególne znaczenie w osteochondrozie szyjnej, ponieważ w tym obszarze występuje ucisk dużej tętnicy kręgowej. Zjawisko to wyjaśnia objawy neurologiczne spowodowane niedotlenieniem mózgu.

U 85% ludzi dopływ krwi do odcinka piersiowego, lędźwiowego i krzyżowego rdzenia kręgowego następuje poprzez tętnicę Adamkiewicza. Zmiana krążenia krwi przez to naczynie prowadzi do głodu tlenu i rozwoju zespołu chromania przestankowego. Charakteryzuje się uczuciem osłabienia i drętwienia nóg, które objawia się napięciem mięśni.
Zespół troficzny
Kiedy brakuje dopływu krwi, normalny metabolizm otaczających tkanek zostaje zakłócony. Ucisk pęczka nerwowo-naczyniowego prowadzi do zakłócenia trofizmu i degeneracji prawidłowej tkanki chrzęstnej do gęstej tkanki włóknistej. Zjawisko zwłóknienia jest nieodwracalne.
Objawy osteochondrozy w zależności od stopnia uszkodzenia kręgosłupa
Skargi pacjentów i dalsza taktyka leczenia zależą od stopnia uszkodzenia kręgosłupa.
Region szyjny
Objawy osteochondrozy z uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego obejmują objawy nie tylko z kręgosłupa. Niektóre z objawów występujących u pacjentów to dzwonienie i trzeszczenie w uszach oraz niewyraźne widzenie.

Przyczyną rozwoju zespołu tętnic kręgowych jest ucisk naczyń krwionośnych i zaburzenie prawidłowego krążenia krwi w mózgu. W konsekwencji niedotlenienie ośrodkowego układu nerwowego i dysfunkcja ośrodków słuchowego i wzrokowego.
Typowe skargi:
- niewyraźne widzenie (utrata pól, migoczące „plamy” przed oczami);
- zaburzenia słuchu (dzwonienie, trzeszczenie, utrata słuchu);
- zawrót głowy;
- wyraźny składnik bólowy;
- zmniejszenie aktywnych i biernych ruchów kończyn górnych;
- drętwienie i mrowienie podczas wysiłku.
Po badaniu możesz ujawnić:
- Ostry ból przy palpacji w okolicy przykręgowej.
- Objaw Sperlinga: przechylenie w stronę dotkniętą chorobą zwiększa ból z powodu dodatkowego ucisku korzeni nerwowych.
- Zjawisko nocnej brachialgii (objaw Putmana-Schultza). Ból, zaburzenia czucia, które pojawiają się wyłącznie w nocy i ustępują w ciągu dnia.
Region klatki piersiowej
Osteochondroza klatki piersiowej objawia się jako konsekwencja skoliozy II – III stopnia. Biorąc pod uwagę cechy anatomiczne i fizjologiczne tej części kręgosłupa, patologia w tym obszarze występuje rzadko.
Główne objawy będą związane z niewielkimi zaburzeniami funkcji kończyny górnej.

Objawy:
- ból nasilający się podczas ruchu lub oddychania;
- napromienianie bólu do sąsiednich narządów (serca);
- uczucie drętwienia kończyn;
- zmniejszona aktywność motoryczna.
Podczas badania 70% ma pozytywny objaw Dejerine: ból nasila się podczas kaszlu lub kichania.
Lędźwiowy
Osteochondroza lędźwiowa jest drugą najczęstszą po osteochondrozie szyjnej z wyraźnymi objawami w obrazie klinicznym.
Kręgosłup jest na tym odcinku najmocniejszy i przenosi główne obciążenia statyczne. Typowe skargi:
- Ból dolnej części pleców. Z reguły ból ma ostry początek i nasila się wraz z ruchem. Prawie niemożliwe jest odróżnienie od zapalenia korzonków nerwowych we wczesnych stadiach.
- Ból w kończynach dolnych.
- Zaburzenia czucia - drętwienie, mrowienie.
- Wymuszona pozycja i ograniczenie obciążenia. W miarę postępu choroby zakres ruchów czynnych i biernych zmniejsza się.

Po badaniu występują pewne charakterystyczne objawy:
- Punkt Raymista. Po naciśnięciu kręgosłupa pojawia się ostry ból.
- objaw Lasego. W pozycji leżącej naprzemiennie uginaj nogi w stawie biodrowym. Nogi są wyprostowane w stawach kolanowych. Po dotkniętej stronie pojawia się ostry ból.
Sekcja sakralna
Region krzyżowy rzadko jest dotknięty sam. Najczęstszym obrazem jest osteochondroza lędźwiowo-krzyżowa. Powodem jest anatomia - fizjologiczna budowa tej części kręgosłupa. Część krzyżowa obejmuje 5 kręgów ściśle ze sobą połączonych i tworzących mocny staw kostny.

Obraz kliniczny jest podobny jak przy uszkodzeniu odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Podczas badania palpacyjnego istnieje kilka klasycznych objawów wskazujących na zaangażowanie tego działu:
- Po rozciągnięciu kręgosłupa ból ustępuje w ciągu 5–10 minut. Aby to sprawdzić, potrzebujesz poziomego drążka lub ścianki gimnastycznej.
- Znak Amosa. Aby wstać z łóżka, pacjent musi podeprzeć się rękami za tułowiem.
Diagnostyka
Skargi na osteochondrozę opierają się na czasie trwania, poziomie uszkodzeń i charakterze poprzedniego leczenia. Rozpoznanie osteochondrozy będzie związane z indywidualnymi cechami choroby. Ale główne punkty podczas identyfikacji to:
- Skargi, wywiad i obraz kliniczny.
- Badanie palpacyjne i fizykalne.

Instrumentalny
Metody instrumentalne opierają się na:
- Densytometria kości to ocena gęstości kości.
- Spondylografia - ocena stanu krążków międzykręgowych.
- Na zdjęciu rentgenowskim widoczne jest zniszczenie trzonów kręgowych, powiększenie szpar stawowych.
- CT lub MRI są obecnie najskuteczniejszymi metodami. Objawy osteochondrozy w rezonansie magnetycznym pozwalają odróżnić ją od przepuklin, nowotworów i urazów. MRI pokazuje wszystkie elementy stawu oraz zmiany zapalne w otaczających tkankach.
Laboratorium (Analiza)
Nie ma konkretnych metod badań laboratoryjnych dotyczących osteochondrozy. All of the above studies are aimed at searching for inflammation and differential diagnosis. Wymagane spotkania:
- UAC - zmiana formuły, wzrost leukocytów i ESR;
- OAM - zmiana gęstości, wygląd leukocytów;
- HD – zmiana poziomu wapnia, fosforu, ASLO;
- krew na cukier.

Leczenie farmakologiczne
Podstawą taktyki leczenia ostrej, przewlekłej lub wtórnej osteochondrozy jest terapia lekowa. Protokoły leczenia obejmują:
- NLPZ działają natychmiast na wszystkie zespoły osteochondrozy. Łagodzą stany zapalne i ból, poprawiają mikrokrążenie i metabolizm oraz poprawiają aktywność motoryczną.
- Jeśli składnik bólowy jest wyraźny, leczenie należy rozpocząć od tego objawu. Tabletki nie uśmierzają bólu. Stosowanie blokad jest znacznie skuteczniejsze.
- Leki zwiotczające mięśnie - eliminują odruchowe skurcze mięśni.
- Miejscowe maści i żele działają przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Na rynku prezentowane są w różnych wersjach.
Fizjoterapia i masaż
Głównym celem fizjoterapii w leczeniu jest szybkie złagodzenie zmian zapalnych. Główne obecnie stosowane możliwości leczenia:
- Elektroterapia to ekspozycja na prąd przemienny.
- Magnetoterapia to ekspozycja na silne pola magnetyczne.
- Terapia pozaustrojową falą uderzeniową polega na działaniu ultradźwięków o wysokiej częstotliwości.
- Refleksologia – działanie na strefy refleksogenne.

Terapia manualna i masaże przywracają napięcie mięśniowe. Jest to ważne w przypadku uszkodzeń przewlekłych, ponieważ powstawanie przykurczów znacznie ogranicza jakąkolwiek aktywność ruchową.
Obie metody opierają się na mechanicznym oddziaływaniu na obszar podejrzewanego uszkodzenia.
Ćwiczenie terapeutyczne
Ćwiczenia na osteochondrozę są zawarte w ogólnym zestawie środków terapeutycznych. Terapia ruchowa zapewnia zwiększony trofizm i szybkie przywrócenie aktywności ruchowej. Zestaw ćwiczeń zależy od stopnia rozwoju i czasu trwania zmiany.
Korzyści z terapii ruchowej:
- wzmaga procesy metaboliczne;
- zmniejsza nacisk na korzenie;
- koryguje postawę;
- wzmacnia aparat mięśniowo-więzadłowy.

Z reguły czas trwania kursu nie przekracza dwóch tygodni dla każdego rodzaju osteochondrozy.
Tradycyjne leczenie
Zespoły związane z osteochondrozą można złagodzić za pomocą leczenia domowego. W ostrej fazie lub z ciężkimi objawami klinicznymi nie zaleca się samoleczenia. Niektóre przepisy tradycyjnej medycyny:
- Suche ciepło. Podgrzej sól morską. Zawiń w gazę lub ręcznik i nałóż na dotknięty obszar na 10–15 minut.
- Ziemniaki ugotuj, rozgnieć i zawiń w ręcznik. Ogrzewaj dotknięty obszar przez 10 minut.
- Napar z kwiatów rumianku, nagietka, dziurawca i 70% alkoholu. Weź 1 łyżeczkę ziół leczniczych w równych proporcjach, wymieszaj i umieść w pojemniku. Wlać 200 ml roztworu alkoholu. Nalegaj przez 5 dni. Pocieraj dotknięty obszar 2 razy dziennie przez 10 minut przez 2 tygodnie.